Kümbet Camii (12 Havariler Kilisesi)

Kars Kalesi'nin güneyinde ve Evliya Camii'nin kuzeyinde yer alan Kümbet Camii (12 Havariler Kilisesi), aslen Bagratid Krallığı döneminde MS 932-937 yılları arasında bir Ermeni kilisesi olarak inşa edilmiştir. Havariler Kilisesi veya On İki Havariler Kilisesi olarak da bilinir. 1064 yılında Selçukluların Kars'ı almasından sonra camiye dönüştürülmüştür. 19. yüzyılda bölge Rus kontrolüne geçtiğinde cami, Rus Ortodoks kilisesi olarak kullanılmıştır. 1918'de Türk egemenliğinin yeniden kurulmasıyla camiye dönüştürülmüş ve 1964-1981 yılları arasında Kars Müzesi olarak hizmet vermiştir. Günümüzde cami olarak işlev görmektedir. Yapı, merkezi bir haç şeklinde bir plana sahiptir ve kubbesinin tamburunda, İsa'nın havarilerini temsil etmek için on iki insan figürü oyulmuştur. İç mekanda ayrıca, boğa, kartal, insan ve diğer hayvan figürlerinin oymalarını taşıyan köşe kemerlerindeki kilit taşları ile büyüleyici ayrıntılar bulunmaktadır.