Pişirici Kasteli

Yaz aylarında sıcaklığın 40 °C'ye varan Gaziantep'te yaşayanlar, suyu “Livas” adı verilen kanallar üzerinden belirli bir merkeze (Suburcu) topladılar. Livalar, daha sonra bu merkezden şehre dağıtılan mevcut değerli su kaynağının buharlaşmasını önlemek için yer altına açılmıştır. Su ihtiyacını karşılamak için evler livas üzerine inşa edilmiştir; ve bu evlerden livaslara kuyular açılmıştır. Bu kuyular sadece su ihtiyacını karşılamakla kalmamış, aynı zamanda gıda maddelerinin ısı nedeniyle bozulmasını da engellemiştir. Bunun için yaz aylarında yiyecekler kuyuya asılırdı. Ayrıca, "Kastel" olarak adlandırılan camilerin altından geçen Livaların belirli seviyelerinde geniş kavernöz boşluklar yapılmıştır. Yüzeyden 30-40 basamaklı merdivenle ulaşılabilen bu Kastellerde tuvaletler, yıkanma yerleri, dinlenme ve abdest yerleri, çamaşır ve yün yıkama yerleri ve hatta bazılarında daha küçük ibadet odaları (mescid) vardı. Kasteller, evlerin modern anlamda içme suyuna kavuştuğu tarihe ve çeşmeler inşa edilene kadar önemini korumuştur. Bu yapılar kısmen veya tamamen yeraltında oldukları için fazla ilgi görmemiş ve sanat tarihi terminolojisinde yer almamıştır.